Gevarieerd fotograferen kun je leren.
Fotografie is een kwestie van veel doen. Door te oefenen krijg je langzaam de techniek van je camera onder de knie en je leert steeds beter kijken. Het heeft weinig zin om lukraak plaatjes te schieten. Dat levert zelden mooie foto’s op. Soms zit er een ‘lucky shot’ tussen, maar meestal ben je achteraf erg druk om alle mislukte bestanden van je computer te verwijderen.
Goed kijken is dus essentieel. Daarna maak je op de display, of in je zoeker een mooie compositie. En tenslotte druk je af.
Neem de tijd om na te denken
Jo Misdom was een zeer succesvolle reclamefotograaf in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw. Tijdens iedere foto-opdracht verdween hij halverwege de klus altijd een kwartier naar het toilet. Daar ging ‘ie rustig zitten en dacht na over het eerste deel van zijn werk. Had hij alle beelden geschoten? Zou de opdrachtgever nog andere foto’s willen hebben? Waren er geen belichtingsfouten gemaakt? Had hij het maximale uit de reportage gehaald?
Nadenken is belangrijk tijdens het maken van een fotoreportage. Neem daar echt de tijd voor en laat je nooit opjagen door de mensen om je heen, of door een wispelturig model. Check ook altijd of je de juiste instellingen van je camera hebt gebruikt. Je zult niet de eerste zijn die thuiskomt met honderd bewogen foto’s omdat de sluitertijd te lang was.
Gebruik een lijstje bij je fotoreportage
Ook professionele fotografen vergeten regelmatig belangrijke beelden. Je kunt op internet eindeloos veel lijstjes met tips, handleidingen en YouTube-filmpjes vinden die je helpen te onthouden wat voor soort foto’s je moet maken bij welke gelegenheid. Zo zijn er volgeschreven pagina’s met draaiboeken voor bruiloften, tips voor straatfotografie en zelfs opsommingen met locaties die je niet mag vergeten tijdens je vakantie.
Het legendarische Amerikaanse tijdschrift ‘LIFE magazine’ eiste van zijn fotografen dat ze acht verschillende foto’s maakten voor één artikel. De acht foto’s waren nauwkeurig omschreven, zodat een fotograaf niets kon vergeten. Deze lijst voor een fotoreportage wordt nog steeds ‘de LIFE-formule’ genoemd.
Ik kort het gedachtensteuntje in tot vijf -makkelijk te onthouden- tips.
1. Begin met een overzichtsfoto
De introductie- of overzichtsfoto geeft een idee van de plaats waar jouw fotoverhaal zich gaat afspelen. Als je een groothoeklens hebt, dan kun je die gebruiken om het beeld letterlijk zo ‘breed’ mogelijk te maken.
Ik laat hier voorbeelden zien van een fotoreportage over het kloosterleven in Nederland. Zo’n beeldverslag begint met de buitenkant van het gebouw waar het verhaal zich zal gaan afspelen.
2. Maak je kader iets kleiner
Dit type foto houdt het midden tussen de eerste ‘overall foto’ en een detail. Je zoomt iets verder in op het verhaal, maar nog niet te ver! Een ‘medium shot’ laat een gedeelte zien van de omgeving van je hoofdonderwerp.
Hier is gekozen voor de binnenplaats van het klooster. Op deze manier neem je de kijker figuurlijk mee naar binnen.
3. Kies voor een portret
In vrijwel iedere reportage zullen mensen voorkomen (tenzij je in je eentje gaat diepzeeduiken op de Noordpool). Zoek iemand op met een aansprekend uiterlijk, een bijzonder beroep, of typerende kleding.
Kijk goed of je de hoofdpersoon in zijn eigen omgeving kunt plaatsen. Op die manier ondersteun je het verhaal opnieuw. Het is mooi als je de foto’s ongeregisseerd kunt maken, maar ook een geposeerd portret hoeft niets af te doen aan de kracht van je beeld.
4. Ga op zoek naar details
Details prikkelen de verbeelding. Als je een close-up ziet van een schaar, een lint en een strak pak, dan fantaseer je er zelf de opening van een nieuw kantorencomplex bij.
Zo maakt iedere trouwfotograaf opnamen van de bruidstaart, of de schoenen van de bruidegom. Bij details begint de creatieve geest van de kijker te werken. De emotie wordt aangesproken.
Zorg dus altijd voor aansprekende detailopnamen.
5. Zoek de kern van je verhaal
De krachtigste foto is de foto die in één beeld je hele verhaal laat zien. Het is een soort samenvatting in beeldtaal. Bij LIFE-magazine kwamen dat soort foto’s op de cover te staan. Het zijn beelden die een ‘boodschap’ vertellen, de kijker prikkelen en je nieuwsgierig maken naar de andere foto’s uit de serie. Vergelijk het maar met de titel van een boek, of de trailer van een film.
De ‘kernfoto’ is een opname die tijd nodig heeft. Je moet er echt even voor gaan zitten (zoals Jo Misdom). Probeer te bedenken wat de essentie is van het verhaal dat je wilt vertellen en zoek daar het allesomvattende beeld bij. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, maar een beetje denkwerk vooraf levert uiteindelijk de mooiste resultaten.
De ‘LIFE-formule’ geeft erg veel houvast tijdens het fotograferen, zonder dat je wordt belemmerd in je creativiteit. De eerste paar keer is het even wennen, maar zodra je de slag te pakken hebt, wordt het al snel een automatisme en je zult merken dat je veel gevarieerder gaat fotograferen.
Om misverstanden te voorkomen…: natuurlijk mag je veel meer dan acht foto’s maken! Het gaat vooral om de diversiteit in je reportage.
Ik wens je veel fotografieplezier!
Dit artikel over de opbouw van een fotoreportage is eerder geschreven voor de website van Fotoschool Keistad.
