’t Duurt nog even voordat het ‘Blue Monday’ is, maar ik ben nu al in een brombui. Je bent dus gewaarschuwd! Mijn gemopper richt zich vooral op de banken. Ik vrees dat die instellingen met groeiende haast hun eigen graf aan het graven zijn. Ze doen dingen die ‘een beetje dom’ zijn en een boel kapot maken.

Ooit, heel lang geleden, vroeg ik aan mijn vader waarom ik een deel van mijn zakgeld naar de bank moest brengen (hij had me dat gevraagd in het kader van ‘leer uw kinderen verstandig omgaan met betaalmiddelen’). Mijn vader zei zonder aarzeling: “Omdat banken met jouw spaargeld aan het werk gaan. Je krijgt altijd meer terug dan je ze hebt gegeven.” Dat vond ik een prima argument. Sindsdien heeft de bank regelmatig wat geld van me gekregen.

Meer dan een oude sok

Binnenkort gaat de spaarrente naar 0%. Een paar rijke stinkerds moeten zelfs geld gaan toeleggen op hun spaartegoeden. Die maatregelen zijn onverstandig.

Natuurlijk weet ik dat banken veiliger zijn dan een gevulde, oude sok onder m’n bed. Het is goed dat er financiële dienstverleners bestaan. Waar zit dan mijn onvrede? Dat leg ik je -onder de foto- uit.

Concept verwatert

Het basisidee dat banken zorgen voor waardevermeerdering van ons spaargeld begint te verwateren. De nieuwe werkelijkheid is dat we eigenlijk een matig product kopen en daar steeds meer voor gaan betalen. Je zult misschien denken: ‘Wakker worden Gerard, zo zit onze maatschappij in elkaar. Als je iets gebruikt, moet je er ook voor dokken.”

Dat klopt. We zijn het eens. Daarom betaal ik zonder mokken een fee voor mijn privé- en zakelijke rekeningen, ook al stijgen de prijzen als een idioot (19,2% bij de RABO in de afgelopen 2 jaar). Zelfs die €7,50 voor een nieuwe bankpas begrijp ik enigszins. En ook de transactiebedragen voor iedere overschrijving neem ik voor lief. Ik snap dat banken kosten maken voor hun computersystemen, voor hun medewerkers en voor de glazenwassers van hun prestigieuze bedrijfspanden. Ik heb daar best een beetje geld voor over.

Spaargeld ligt anders

Maar voor spaargeld ligt dat toch anders. Ik hoop dat je mijn gevoel begrijpt. Laat ik er anders eens een gedachte-oefening van maken.

Stel je ruimt de zolder van je oma op en je vindt een kleurrijk schilderij met streepjes. Je gaat met het doek in een boodschappentas van de Jumbo naar het tv-programma ‘Tussen Kunst en Kitsch’. Daar vertelt een deskundige dat je een ‘late Van Gogh’ hebt ontdekt. “Oh ja, in een perfecte staat.”

Presentator Frits Sissing pakt meteen de telefoon en belt Taco Dibbits, de directeur van het Rijksmuseum. Taco is net bezig met een overzichtsexpositie van Nederlandse expressionisten en wil jouw schilderij er heel graag tussen hangen. Hij weet dat ‘ie daarmee duizenden extra bezoekers trekt.

Taco komt bij je op werkbezoek; hij stuurt achteraf een bosje bloemen; appt om je te feliciteren met je verjaardag en nog een paar van dat soort vriendelijkheden. Hij kent de waarde van jouw nieuwe bezit en is van plan heel veel moeite doen om dat een tijdje in zijn museum te hangen. Hij zal het uit zijn hoofd laten om jou de transportkosten of de verzekeringspremie te laten betalen. Nee, je wordt als een dolle gepamperd.

De gemene ECB

Bij banken is dat anders. Ze zijn niet extra vriendelijk als ze jouw waardevolle eigendom een tijdje mogen beheren. Sterker nog: je moet er steeds meer voor betalen. ‘Dat komt’, zeggen de banken, “omdat de Grote Boze ECB een negatieve rente hanteert.” Voor het stallen van hun overtollige miljarden moeten de Nederlandse banken namelijk geld betalen aan de Europese Centrale Bank. Dat is natuurlijk heel gemeen van de ECB, maar geen reden voor de nationale banken om vervolgens de consument met dat probleem op te zadelen.

Spaargeld hoort positief te renderen en op z’n minst mee te groeien met de inflatie (2,8% in 2019). Dat doe je door te handelen in aandelen, obligaties, opties en meer van dat soort zaken waar ik geen verstand van heb. Dat hoort namelijk de corebusiness van de bank te zijn. Als de handel tegenzit, of volledig mislukt, dan is dat -kort door de bocht- een gebrek aan visie en professionaliteit bij de banken. Dan moet je beter je best doen, of het verlies nemen (ING boekte in het ‘slechte jaar 2018’ bijna 5 miljard netto winst. Zo’n bank kan best een stootje hebben.). Hoe dan ook: leg nooit je eigen onvermogen bij een ander neer. Taco Dibbets stuurt je immers ook geen factuur voor jouw Van Gogh als de verwarmingskosten van het Rijksmuseum onverwacht wat hoger uitpakken.

Een andere wind

Er zijn de laatste jaren veel bedrijven die zich hebben vergist in de tijdgeest en de digitalisering. Denk maar aan platenmaatschappijen, de filmindustrie, reisorganisaties en de (gedrukte) media. Hun businessmodellen zijn radicaal gewijzigd. Ik denk dat de banken gaan volgen.

De vuistregel is dat je als bedrijf waar moet maken wat klanten van je verwachten. Doe je dat niet dan ontstaat een voedingsbodem voor verandering. Tegenwoordig gebeurt dat online én snel. Ik geef het huidige spaarsysteem nog vijf jaar.

Het orakel heeft gesproken. Howgh!