Sinds november ligt het nieuwe boek van Pascal Mercier in de schappen. Iedere zichzelf respecterende recensent heeft er woorden aan besteed. Het Parool laat weten dat dit boek ‘een draak van een roman’ is. Trouw vindt het juist een ‘fijnzinnige, interessante bespiegeling op leven en tijd’. NRC houdt het op ‘doorwrocht en een beetje saai’. Ik heb genoten.
Pascal Mercier was 11 jaar geleden een heuse hype in Nederland. Zijn roman ‘Nachttrein naar Lissabon’ ging in korte tijd ruim 300-duizend keer over de toonbank. Ik denk dat ‘Het gewicht van de woorden’ er minder zwaar zal inhakken. Toch is dit nieuwe werk een aanrader voor iedereen die schrijven leuk vindt. Dat leg ik iets verderop wel uit.
Opnieuw beginnen
Het hele boek is een pleidooi om af-en-toe je leven rigoureus om te gooien. “Opnieuw beginnen”, dat is de heilige graal. Alle belangrijke personages (en dat zijn er nogal wat) kiezen gedwongen of vrijwillig voor een ommekeer in hun bestaan.
De hoofdpersoon -Simon Leyland- krijgt te horen dat ‘ie nog maar kort te leven heeft. Hij verkoopt z’n bedrijf (een uitgeverij) en neemt alvast afscheid van z’n kinderen, collega’s en vrienden. Na een paar weken blijkt dat zijn medisch dossier is verwisseld met dat van iemand anders. Leyland is kerngezond. Natuurlijk is de man volledig in de war en doet allerlei pogingen om zijn herwonnen toekomst weer op de rails te krijgen. Prima basis voor een aardige roman, nietwaar?!
Pascal Mercier is de artiestennaam van de Zwitserse hoogleraar filosofie Peter Bieri. Je begrijpt dat dit nieuwe boek, net als Nachttrein naar Lissabon, bommetjevol staat met interessante gedachten over leven en dood, over goed en fout, over het kiezen voor jezelf, of voor een ander. Mercier duikt diep in allerhande ethische en morele afwegingen, soms pagina’s lang. Regelmatig zijn het van die passages waarop je besluit dat het boek wel weer even op het nachtkastje kan…
Tien voor de prijs van één
Toch is dit een prachtig meesterwerk. Eigenlijk zijn het zeker tien romans in één kaft. Ieder personage heeft voldoende bagage om een boek mee te vullen. De scherpe kantjes van hun bestaan snijden diep in je verbeeldingsvermogen. Ik heb me vaak afgevraagd waar Mercier de inspiratie vandaan haalt om dit soort levensgeschiedenissen te verzinnen. Maar goed, hij heeft ook een jaar of tien nagedacht over ‘Het gewicht van de woorden’. In een decennium kun je heel wat verhalen bij elkaar sprokkelen.
Voor mij zijn de laatste vijftig pagina’s (van de 450) het mooist. Om dat te snappen is het belangrijk dat je weet dat Simon Leyland een vertaler is. Hij heeft altijd gewerkt met andermans woorden. Zijn eigen stem heeft ‘ie nooit toevertrouwd aan papier. Nou ja, hij schrijft brieven aan z’n overleden vrouw, maar aan een eigen boek is ‘ie nooit begonnen. De definitieve stap om dat wél te doen (alweer een nieuw begin), zet hij op de laatste pagina’s van ‘Het gewicht van de woorden’.
Wat ik zo mooi vind, is dat je een inkijkje krijgt in de denkwereld van een auteur. Pascal Mercier laat je kennismaken met de afwegingen van een romanschrijver. Je wordt als lezer deelgenoot van zijn verhaaltechnieken. Letterlijk. Hij schrijf een passage in de derde persoon en datzelfde stuk ook vanuit het ik-perspectief. Je leert aanvoelen waarom de ene vorm wel werkt en de andere niet.
Het gewicht van woorden delen
Het is overduidelijk dat Mercier zijn persoonlijke zoektocht naar de start van een nieuw boek met zijn fans wil delen. Je voelt, ruikt, ziet en proeft hem experimenteren met nieuwe invalshoeken. De auteur maakt je volledig deelgenoot van zijn creatieve proces. Hij wekt daarmee de illusie dat schrijven voor iedereen is weggelegd. Het is ronduit enthousiasmerend. Aanrader dus!
Pascal Mercier – Het gewicht van de woorden
ISBN: 9789028450141
NB.: Het gewicht van de woorden is uit het Duits vertaald door Els Snick. Zij verdient een lauwerkrans voor haar topprestatie. Lezen dat boek en je begrijpt vanzelf waarom…
