Heel af-en-toe gun ik mezelf een beetje gekkigheid. Dit keer was het een bezoekje aan het Singer in Laren. Ik ging op een doordeweekse woensdag in de hoop een heel museum voor mezelf te hebben. Dat werd een teleurstelling. Een voltallig bataljon van de Grijze Brigade was uitgerukt om zich te storten op de keurig opgelijnde pixels van fotografe Desireé Dolron.

Ik zag bezoekers met Nordic Walking Sticks (zelf gekocht). Anderen hadden een dikkere uitvoering (voorgeschreven door de huisarts). En de rollatordichtheid was ook behoorlijk hoog.

Geen lange, lege gangen in Laren, maar gelukkig wel een oogverblindend mooie expositie. Nou ja, voor een deel dan….

Mysterieus en verstild

Desireé Dolron is een Nederlandse fotografe. Ze wordt in 1963 geboren in Haarlem. “Haar werk”, ik citeer nu de catalogus, “voert ons mee in een mysterieuze en verstilde wereld. […] Dolron’s werkwijze resulteert in fotografische beelden […] die tegelijkertijd sereen en indringend zijn”.

Sta me toe om het deels oneens te zijn met deze notities van de curator. Alle werken zijn indringend. Dat klopt. Ze zijn zeker niet allemaal sereen.

De rode draad in het geëxposeerde materiaal is dat iedere foto tot in de perfectie is gestileerd. Alle pixels doen mee. Ik kreeg bijna de indruk dat Dolron ze stuk-voor-stuk door Photoshop haalt. Het ziet er bovennatuurlijk verzorgd uit allemaal. Toch zijn sommige foto’s te afschuwelijk voor woorden. Ik heb het dan niet over de registratie, of over de expositievorm, maar over de inhoud van het beeld. Later meer over die verschrikkelijke fotoverhalen.

De expositie in Laren bestaat uit zes afzonderlijke delen. Drie daarvan zijn videowerken. Daar heb ik niet zo veel mee en die laat ik hier ook buiten beschouwing. De vier fototentoonstellingen hebben ieder een eigen onderwerp en ze zijn verspreid over meerdere zalen. De thema’s zijn zo verschillend dat ik ze nooit aan dezelfde fotograaf had toegeschreven. Alleen dat vergaande perfectionisme is de verbindende factor.

Laat ik ook een compliment maken aan degene die de prints en de inrichting van de ruimte heeft verzorgd. Het is een lust voor het oog om te zien hoeveel werk én geld er is besteed aan de mooist mogelijke presentatie. Dat perfectionisme van Dolron lijkt wel besmettelijk….

Als je tijd en zin hebt, moet je zeker even gaan kijken in Laren. De expositie loopt nog tot 14 mei.

Hoofden in het zand

In zaal 4 van het Singer vind je werk dat Desireé Dolron heeft gemaakt op Cuba. Je ziet heel veel verleden. Dat moet ik iets genuanceerder beschrijven: misschien ziet alles er tegenwoordig nog steeds zo uit als op de foto, maar alle beelden dragen sporen van de tijd. En van armoede. Grote armoede.

In zaal 5 heb ik lopen griezelen. Dolron laat registraties zien van religieuze ceremonies. Je ziet gelovigen die rituelen uitvoeren om verlichting te bereiken. Vergaande vormen van automutilatie staan centraal: veel naalden door weke lichaamsdelen en kapotte huid vanwege honderden bloederige zweepslagen. Let wel: alle ‘pixels zijn perfect’ en de foto’s soms gepresenteerd op ware grootte. Niet geschikt voor zwakke magen!

In zaal 6 hangen foto’s van modellen die onder water zweven. Mooi uitgevoerd en enigszins mystiek, but not my cup of tea.

Pixels van porselein

Maar dan de apotheose in de zalen 1 en 2…. Daar tref je de serie Xteriors, een groot aantal foto’s die Dolron maakte tussen 2001 en 2015. Ze vertelt in een interview dat een enkele foto soms wel een jaar productietijd heeft gekost. Ik wil het best geloven. Mijn inschatting is dat ruim de helft van die tijd is gaan zitten in de nabewerking.

De geportretteerde kinderen en vrouwen zijn van een onwereldse, gesublimeerde schoonheid. Je gaat ze bijna beschouwen als breekbare porseleinen poppen. Toch blijft het menselijke aspect in iedere foto zichtbaar. Alle modellen hebben een stille, serene en ietwat introverte blik. Het is geen serie waar je echt vrolijk van wordt, maar waar je wel uren naar kunt kijken. Voor mij is dit Kunst met een kapitale K.

Mysterieuze vrouw

Desireé Dolron laat zichzelf nauwelijks fotograferen. Ze blijft bewust buiten beeld. Bijna mystiek. Ik ben wel benieuwd naar haar. Hoe ziet iemand er uit die ieder detail tot het uiterste polijst?

Maar het is niet allemaal rimpelloze gladheid bij Dolron. Zo is er de ruige ruwheid in de registratie van die religieuze gruwelijkheden van Zaal 5. Daar komt bij dat Dolron ook laat zien van welke kunst ze zelf houdt. Ze licht daarmee wellicht een klein tipje van haar sluier op.

Er hangen -op haar verzoek- werken van de schilders Leo Gestel en Jan Sluijters. Het zijn allemaal vrouwelijke naakten. In de schilderijen is weinig terug te vinden van de gestileerdheid die Dolron zelf aan de dag legt. Het zijn redelijk rauwe portretten, waarbij de kunstenaar niet per se op zoek is geweest naar schoonheid en perfectie, maar naar -opnieuw een citaatje-  ‘de genadeloze verbeelding van de zichtbare werkelijkheid’.

Kortom: het was een welbestede woensdag. Desireé Dolron zet je aan het denken en dat is precies waar ik op hoop als ik naar een museum ga.

Singer Laren
Oude Drift 1, 1251 BS Laren
Telefoon: +31 35 539 3939
Met museumkaart: € 3,00