Vrijdag 26-10-2013: Toen ik in het midden van de jaren ’80 voor de eerste keer naar Berlijn reisde, was de grenspost Helmstedt-Marienborn nog volop in gebruik. Op zo’n 180 kilometer vóór Berlijn kwam je op een enorme betonnen maanvlakte met in de verte hokjes die leken op die tolhuisjes langs de Italiaanse snelwegen. Binnen zaten streng-ogende mannen en vrouwen in uniform. Ze stelden vragen en vroegen je om de koffer open te maken. Met spiegels werd onder de auto gekeken en stevige mannen met herdershonden liepen om je heen. Het was beangstigend. Er werd bevolen dat je zonder stoppen door moest rijden naar Berlijn.

Die plek zag ik op weg van Berlijn naar Amersfoort aan de linkerkant van de snelweg terug. Om te ontdekken of dat gevoel van vroeger nog steeds opgeroepen kon worden, ben ik bij de volgende afrit omgedraaid. Marienborn is nu een museum, of beter een herdenkplaats. De toegang is gratis en je kunt er makkelijk een uurtje of twee doorbrengen. De angst keerde niet terug, wel de verbijstering over de nutteloosheid van het systeem.