Naast ons huis is een peloton oranje hesjes neergestreken. In die hesjes huizen stoere mannen met zonverbrande hoofden en beangstigende bicepsen. Ze gaan onze dorpsstraat voorbereiden op de toekomst. Diep in de grond komt een extra afwateringsbuis voor het regenwater en aan de oppervlakte mogen we oud-Hollandse klinkertjes gaan verwachten. Het wordt vast prachtig.
Herrie in de hut
Iedere ochtend om iets voor zevenen begint het werk. De mannen schuiven dan met lege metalen containers over het asfalt, ze testen het achteruitrijdalarm van hun bulldozers, en de dieselmotoren van de trilstampers worden aangezet. Mijn wekker voelt zich inmiddels overbodig en is langzaam van het nachtkastje gehobbeld. De renovatie gaat een jaar duren…
Toch houden we van de mannen in de hesjes. Ze gaan maar door. Vorst, regen, storm en tropische temperaturen spelen in hun leven geen merkbare rol. Ze spitten dat het een lieve lust is en hameren iedere stoeptegel onverstoorbaar in het gele zand. Er zitten ook een paar mannen tussen van mijn leeftijd. Respect.
Eén van de buurvrouwen uitte met waterige ogen een lofzang op de helden. Ze vond dat we onze dank moesten betonen voor de enorme inzet. Er werd een extra buurtbijeenkomst belegd. De buurvrouw hield opnieuw haar emotionele speech. Iedereen wilde meteen actie.
Kloeke besluiten
Voor het eerst in het bestaan van ons buurtcomité werden er kordate besluiten genomen. We vonden vrijwel unaniem dat er een doos ‘Merci’ moest komen voor bij de koffie in de bouwkeet. Als de vergadering langer had geduurd, dan hadden we misschien alternatieven bedacht, zoals de laatste Pirelli-kalender, of een krat bier, maar -zoals gezegd- er werd snel gehandeld. Wij buurtjes hadden geen tijd voor uitgebreide brainstormsessies.
Twijfel, twijfel, twijfel
De buurvrouw heeft me overigens wel aan het twijfelen gebracht. Dat zal ik je uitleggen. Ze heeft nog nooit vol adoratie en natte ogen in mijn kantoor gestaan met een doos chocolade. “Gerard bedankt voor je prachtige foto’s en je betoverende teksten. Hier is een doos vol zoete waardering, speciaal voor jou.” Ik denk zelfs dat ze het nog nooit heeft overwogen. Blijkbaar maken die mannen in de oranje hesjes totaal andere gevoelens los dan een aangrenzende fotograaf en tekstschrijver. Ik voelde een lichte jaloezie en begon weer eens te twijfelen aan mezelf.
Ja, dat heb ik wel vaker. Je weet misschien dat ik foto’s maak. Ik heb fijne opdrachtgevers en je hoort mij niet klagen over het aantal klussen. Toch krijgt mijn ego iedere keer een enorme knauw als ik naar ‘A perfect planet’ zit te kijken. In deze BBC-documentaire is ieder frame (ruim 100-duizend in totaal) mooier dan mijn beste foto. Frustrerend. Het liefst mik ik mijn dure camera meteen na zo’n natuurfilm in de kliko.
Anderen hebben het ook
Gelukkig blijk ik niet de enige met dit soort minderwaardigheidscomplexen. Schrijver Bert Wagendorp schetst in zijn boek Masser Brock de twijfels van een gerenommeerd columnist van de beste krant van Nederland. De columnist (Masser) kijkt vol bewondering en verbijstering naar het werk van de 23-jarige horlogemaker Jimi.
Jimi heeft net een peperduur horloge, een Philippe Patek Calatrava, gedemonteerd en gaat ‘m binnenkort weer in elkaar zetten. Dan volgt een bespiegeling die ongetwijfeld zelfreflectie van de auteur bevat:
“Masser voelde lichte jaloezie. Hij zag dat Jimi iets had veroverd wat hijzelf tot dusver tevergeefs had nagejaagd: het genot van volledige zelfbeheersing. Zelf kon hij een tekst in elkaar zetten, maar dat miste het concrete, het praktische van wat hij hier voor zich zag.
Hij beheerste iets waarvan hij nooit zeker wist waartoe die beheersing zou leiden. Dit was anders. Er was maar één manier waarop die Calatrava weer in elkaar kon worden gezet en zijn tijdregistratie kon hervatten, elke variatie zou onherroepelijk leiden tot stilstand of onzuiverheid. In zijn columns waren er honderden mogelijkheden in woordkeuze, zinsbouw en het smeden van verbanden. Hij kon nooit zeggen of de keuze die hij maakte de beste was. Of liever gezegd: hij wist dat zich tussen de talloze variatiemogelijkheden betere verscholen.
Als Jimi het horloge in elkaar had gezet en het liep weer, wist hij dat hij telkens, elke keer wanneer hij een staafje had geplaatst of een radartje had vastgezet, de enige juiste en daarmee de perfecte keuze had gemaakt.”
De perfecte keuze
Zo is het: bij teksten weet je nooit of het perfect is. De selectie van de woorden, de volgorde waarin ze staan, de spelling, de interpunctie, de witruimtes… Je weet vrijwel zeker dat er meer en misschien betere opties beschikbaar waren. Aan de compositie van je letters kun je eeuwig blijven schaven.
Is die twijfel over het maken van de perfecte keuze, of de kwaliteit van het werk alleen voorbehouden aan creatievelingen, zoals columnisten, tekstschrijvers en fotografen, of overkomt het iedereen? Dat je denkt dat je werk eigenlijk een luchtbel is die uit elkaar kan spatten en dat iedereen dan in de gaten heeft dat je rondloopt in de nieuwe kleren van de keizer.
Zouden die mannen hier op straat dat ook hebben? Hebben zij ook wel eens twijfels over wat ze opleveren? Mocht dat zo zijn, dan hebben ze vandaag een bemoedigend schouderklopje gehad. Het ego is gestreeld. Ik heb de enorme doos Merci afgeleverd bij de bouwkeet, voorzien van warme woorden die ik van de buurvrouw had onthouden. De doos verdween haastig om het hoekje van de houten deur.
Ook de zomerzon is warm. Ik hoop dat er een koelkastje is in de bouwkeet en dat iemand die Grote Doos er in heeft gelegd. Het lijkt me meer dan voldoende dat de mannen weten dat het vooral onze harten zijn die voor ze smelten.
