Het Top 2000-feest begint binnenkort. Natuurlijk hebben we de laatste weken een beetje gezeurd over de Top 3 die ieder jaar hetzelfde is. Want mopperen moét: altijd en over alles. Maar op 31 december zijn we de ongemakken vergeten en brult iedereen uit volle borst mee met de Bohemian Rapsody.
Wetenschappers hebben onderzocht waarom er zo weinig vernieuwing in de lijst met hoogst-genoteerde nummers zit. Ik kan de argumentatie niet precies herhalen, maar het had iets te maken met het loslaten van tradities.
We houden blijkbaar graag vast aan ingesleten patronen. Ik ga daarover niet zitten zwarte pieten, want het schijnt een heel gebruikelijke eigenschap van mensen te zijn. Zelfs de Top 2000 ontkomt er niet aan.
Het zijn overigens vooral jonge mensen tot 35 jaar die kiezen voor Queen en The Eagles. Deze leeftijdscategorie is slecht vertegenwoordigd onder de vaste luisteraars van NPO Radio 2. Sterker nog: het is een groep die so-wie-so weinig naar de radio luistert. Ze poppen even op in de laatste maanden van het jaar en daarna zijn ze grotendeels weer verdwenen uit de radiocijfers.
Tieners tegen de rest
Heel iets meer dan een kwart van de tieners heeft de radio wel eens aan staan. Dat is erg weinig als je het afzet tegen de rest van de bevolking. In 2015 luisterde 52% van de bevolking naar de radio. De gemiddelde luistertijd is bijna drie uur per dag. Tieners luisteren niet alleen minder, maar ook een stuk korter dan alle oudere onderzoeksgroepen.
Het afnemende radiogebruik onder jongeren is al een flink aantal jaren bezig. Je kunt rustig spreken van een trend. De radiobazen vinden dat niet fijn. Iedereen vergadert zich suf en bedenkt wilde plannen om de jeugd weer terug te krijgen. Tijdens de Top 2000 lijkt dat even te lukken, maar in januari vervliegt de hoop op betere tijden weer snel.
Radio is uit
Jongeren luisteren wel veel naar muziek, maar niet langer via de radio. Ze hebben hun eigen deuntjes op de mobiel staan, of ze horen nieuwe nummers via YouTube.
Positief gestemde radiobobo’s hopen dat tieners de radio weer vinden als ze wat ouder worden. Ik geloof daar niet in. Een klein deel zal gaan werken in de fabriek waar Qmusic of 100% NL de hele dag aanstaat. Al die anderen hebben een ander luistergedrag ontwikkeld. Dat wordt echt niet anders omdat ze een paar jaar ouder zijn geworden.
De radio zoals we die kennen (een kastje met draaiknoppen en een afstemschaal) is aan het verdwijnen. Daar zijn inmiddels nieuwe verschijningsvormen voor terug gekomen, maar daar zullen de tieners ook niet warm voor gaan lopen.
De jongste leeftijdsgroepen weten dat ze alles kunnen horen op een moment dat het hen uitkomt. Je hoeft niet een halve dag naar kwetterende DJ”s te luisteren om je favoriete plaatje te horen. Het kan nu, of vanavond, samen met je vrienden.
Ik hoor je denken: “Maar dat kon vroeger toch ook met cassettebandjes en CD’s?”. Dat is waar, maar de kracht en het bedieningsgemak van een mobieltje dat online is, mag je niet onderschatten. Daar kan zelfs een snelle MP3-speler nauwelijks tegenop.
Top 2000 is aan
Radio is dus heel langzaam aan het uitfaden, behalve tijdens grote, gezamenlijke evenementen als de Top 2000. Je zult zien dat er in januari weer juichende persberichten verschijnen. De radiobazen gaan roepen dat er nog nooit zoveel mensen naar de Top 2000 hebben geluisterd. Ze tellen dan ook de internet- en TV-luisteraars mee. Dat is natuurlijk prima, maar je het medium radio red je daar niet mee.
Radio is een begrip dat bijna honderd jaar geleden gemeengoed begon te worden. Het woord was gekoppeld aan een toestel in de kamer. Dat apparaat is inmiddels verdwenen en het eenrichtingsverkeer van zender naar ontvanger is achterhaald. Kortom: we hebben misschien wel een ander woord nodig.
Audio luisteren
De Grote Vraag is dan: onder welk woord vang je het luisteren naar radio, internet, TV-geluid, podcasts, muziek op mobieltjes, spotify en al die andere kanalen?
Je zou moeten zoeken naar een combinatie van Radio, Audio en Streaming, dan vang je alles wel zo’n beetje. Ik stel daarom voor dat we vanaf vandaag de honderdjarige radio omvormen naar een eigentijdse straudio.
“Heb jij vandaag nog naar Straudio 538 geluisterd?” En: “Hoe waren de straudiocijfers deze maand?”
Denk er maar eens over na. Het zal even wat gewenning kosten, maar ik weet dat de lezers van dit blog vernieuwing omarmen. Jullie laten opgewekt oude tradities los als dat nodig is. En nodig is het!
Voor nu wens ik je mooie kerstdagen en veel straudioplezier bij de Top 2000.
