Vanochtend belde Kees. Dat doet ‘ie zelden. Hij had met spoed een foto van een schilderij nodig. Of ik hem daarbij kon helpen? Maar natuurlijk; ik ben immers door schade en schande wijs geworden. ’t Begon met een klein klusje, een paar jaar geleden. Toen vroeg Jannerieke of ik haar olieverfschilderijen even kon digitaliseren. Zelden heb ik me zo verkeken op een -ogenschijnlijk- eenvoudige opdracht. Lees maar na. Oh ja, de tips aan Kees staan lager op deze pagina.
Ga naar buiten
Mijn belangrijkste advies: ga bij het fotograferen van een olieverfschilderij nooit aan de gang met kamerlampen of flitsers. Dat geeft hopeloos veel ellende. Je bent bij de nabewerking uren kwijt aan het wegstippen van vieze, kleine, uitgebeten witpuntjes.
Als het maar even kan, ga dan met het schilderij naar buiten. Kies zo’n supergrijze dag, zo’n dag waarop de Lieve Heer heeft gezorgd voor een enorme softbox rond de zon.
8 tips voor foto’s van een olieverfschilderij
Laten we gemakshalve aannemen dat je de foto’s van een kunstwerk thuis wilt maken. Je kunt dan de volgende tips in overweging nemen.
- Ga naar buiten en zoek een open plek met egaal licht (geen overhangende struiken/boomtakken, of net naast een muur).
- Kies een grijze dag uit, zonder een straaltje zon (het moet dus ECHT grijs zijn).
- Sta redelijk op tijd op en zorg dat je schemerig ochtendlicht hebt.
- Onderbelicht het doek (zeker als er zwart in zit) een volle stop (kun je later op de PC weer corrigeren). Belichtingscompensatie doe je met het + en – teken op je camera.
- Gebruik een hoger F-getal dan je normaal gesproken zou doen bij een plat voorwerp (bijvoorbeeld F7.1). Lage ISO heeft natuurlijk de voorkeur.
- Probeer te fotograferen met een brandpuntafstand tussen de 80 en de 100mm. Dat voorkomt vertekening in het beeld (scheve lijnen van -bijvoorbeeld- de lijst). Voor grote schilderijen heb je dus een behoorlijke afstand nodig.
- Positioneer je camera recht vóór, of bóven het schilderij (op een statief, of aan een keukentrap) en druk af met de afstandsbediening (of de zelfontspanner).
- Gebruik bij voorkeur een grijskaart om de goede kleur later te kunnen instellen op je computer.
Olieverfschilderij in het museum
Het getob met olieverf overkomt me nog regelmatig. In de meeste gevallen kan ik het schilderij niet nonchalant mee naar buiten sjouwen. Meestal hangen de kunstwerken namelijk in een museum. Daar trek je niet zomaar iets van de muur.
Pas geleden wilde ik -voor een verhaal op deze site- een foto hebben van ‘Het meisje met de parel’ van Vermeer. Toevallig had ik in die periode ook een leuke opdracht in Den Haag. Tussen de bedrijven door ben ik -als een Japanse toerist- naar het Mauritshuis gedraafd en de trappen opgestormd naar de tweede etage waar het schilderijtje hangt.
Gelig licht en witte plekken
De verlichting in een museum is vaak uiterst beroerd. Het is er donker, de lampen schijnen schuin van boven met enorme slagschaduwen en geven gelig licht. Kortom: het is onbegonnen werk om een echt mooi plaatje te schieten van een kunstwerk. Met Photoshop en veel geduld kun je gelukkig nog wel iets bijwerken.
‘Het meisje met de parel’ (rond 1666) in het Mauritshuis.
De foto is gemaakt met een ouder model iPhone (SE). De opnamegegevens vind je hiernaast. Let vooral op de onderbelichting. De witbalans heb ik thuis zo goed mogelijk gecorrigeerd. Jammer genoeg kan dit model iPhone geen RAW-opnamen maken in het reguliere fotoprogramma van Apple. Een JPG-bestand is minder geschikt voor kleuraanpassingen. Verder heb ik behoorlijk bijgesneden en zowel links als rechts zwart toegevoegd.
Heel veel plezier bij het digitaliseren van je kunstvoorraad. Als je aanvullende suggesties hebt, dan ontvang ik ze natuurlijk graag.
