Dit keer wil ik een beroep doen op de wijsheid van de lezers van dit blog. Op jou dus! Jij kunt misschien helpen een mysterie op te lossen. Nou ja, laat ik maar eerlijk zijn: het is geen echt raadsel, maar een vraagstuk dat ik met Google niet krijg opgelost. Misschien krijg jij het wel voor elkaar.
Wie weet waar Willem Wever woont
Heel vroeger, toen ik nog werkte voor het radioprogramma ‘Wie weet waar Willem Wever woont’, wilden veel luisteraars weten waarom de oceaan zout is. Als je bedenkt dat al het water dat in onze zeeën stroomt zoet is (regenwater en rivieren), waarom is de zee dat dan niet? (Antwoord door de NTR)
Een soortgelijk vraagstuk wil ik je vandaag voorleggen.
Ter inleiding:
Aanstaande zaterdag wordt het druk in de wasstraten. Vannacht viel er namelijk Saharastof uit de lucht. Alle glimmende autolak in Europa ziet er vandaag uit als een pokdalige puber. MacCarwash kan zich alvast verheugen op een top-weekeinde.
800 miljoen ton Saharastof
Ik heb het even opgezocht: er waait jaarlijks zo’n 800 miljoen ton stof uit de Sahara. Wij krijgen een portie op ons dak, maar het grootste deel waait richting Noord- en Zuid-Amerika. De meeste kubieke meters vallen in de Atlantische Oceaan. In het stof zit ijzer en dat blijkt dan weer goed voor de groei van plankton. Zandkorrels als vissenvoer, ’t is een wonder boven wonder.
Enfin: achthonderdmiljoen ton is voor mij een onbegrijpelijk getal. Ik kan zelfs niet uitrekenen hoeveel vrachtwagens er nodig zijn om die hoeveelheid te verplaatsen. Kun je er een voetpad van hier tot Santiago de Compostela mee aanleggen? Geen idee. Als jij dat wel kunt becijferen, dan hoor ik dat graag, maar eigenlijk wil ik iets anders weten.
Let op.
De Sahara met een kuil
Woestijnstof waait al eeuwen weg uit de Sahara. Ieder jaar dus zo’n 800 miljoen ton. Nou is de Sahara best groot, namelijk 9,4 miljoen vierkante kilometer. Als van die oppervlakte het toplaagje wegwappert, dan merk je daar in Noord-Afrika in eerste instantie weinig van. Maar als dat proces ieder jaar opnieuw plaatsvindt, eeuwenlang, dan moet je toch langzaam een kuil in de woestijn gaan krijgen?! Ieder jaar één druppel uit het zwembad geeft uiteindelijk een lege betonnen kuip. Ja toch?
Waarschijnlijk mis ik het inzicht in de Grootheid van de Getallen en blijkt die 800 miljoen ton zo belachelijk weinig invloed te hebben op de inhoud van de immense Afrikaanse zandbak dat er helemaal niks aan de hand is. Het kan ook zijn dat mijn gedachte wel (een beetje) hout snijdt, maar dat de Sahara niet alleen leegwaait, maar tegelijk weer wordt aangevuld, bijvoorbeeld door de erosie van berggesteente.
Mijn hoop is volledig op jou gevestigd….
Wisdom of the crowd
Hieronder staat een contactformulier, speciaal voor antwoorden op de bovenstaande vraag. Ik zet liever geen discussieforum open, want dan ben ik drukker met alle spam dan met het lezen van jouw geniale antwoorden. Uiteraard publiceer ik relevante antwoorden op deze pagina, met bronvermelding (als je dat wilt).
Reacties staan lager op deze pagina.
Reacties op verdwijnen Saharastof:
Het blog wordt bijgewerkt na iedere nieuwe bijdrage.
17-03-2022
Hoi Gerard, twee gebieden in Tsjaad zijn blijkbaar de grootste bron van deze stofwolken (geen zand, want dat is te zwaar): de Bodélé laagvlakte en de Tibesti-bergketen. Wat wegwaait wordt aangevuld door erosie en verpulvering van deze bergketen. De geschatte jaarlijkse hoeveelheid loopt blijkbaar nogal uiteen. Ik kwam op een gemiddelde hoeveelheid van zo’n 180 miljoen ton per jaar.
Bron: Diverse websites
Patrick, Winterswijk
GO: Ha Patrick, Dank voor je snelle reactie. Op de website van United Nations Environment Programme (UNEP) staat dat er jaarlijks maar liefst zo’n 2-3 miljard ton aan fijne bodemdeeltjes uit Afrika wegwaait. Je hebt gelijk; de getallen zijn behoorlijk verschillend.
Hallo. Interessant vraagstuk. Ik ben ook maar gaan zoeken op Google. Volgens een verhaal op de site van NEMO Kennislink wordt de woestijn op sommige plaatsen leeggeblazen. Het landoppervlak daalt dan, al is het langzaam. Op die manier ontstaan diepe dalen waarvan de bodem uiteindelijk het grondwaterniveau bereikt. Dan stopt de erosie omdat de wind de vochtige grond niet langer kan verplaatsen. De oases in Libië en Egypte zijn op die manier ontstaan.
Karel, Schiedam
GO: Dank je wel Karel. Grondwater is wel het laatste waar ik aan heb gedacht bij dit verhaal over Saharastof. 😉 Leuk dat je reageert.
Het was inderdaad hartstikke druk bij de wasstraat in ons dorp. Ik heb wel een half uur in de rij gestaan 🙁
Het leek wel of het stof op witte auto’s een beetje rood was. Klopt dat?
Kim
GO: Hoi Kim, Leuk dat je reageert. Ik ben geen woestijnzanddeskundige. Over de kleur kan ik dus weinig zeggen. Op de website van het KNMI staat wel een aardig verhaal over Saharastof. Heel in het kort: de kleur varieert nogal. Meestal is het inderdaad roodbruin, maar het kan ook lichtgrijs zijn. Vroeger wisten mensen niet hoe ze die gekleurde neerslag konden verklaren. Ze noemden het toen ‘wonderregen’, of ‘bloedregen’. In die laatste naam zit de kleur die jij in de wasstraat hebt gezien.
Deze informatie vond ik nog op de website public-welfare.nl:
Stofstormen hebben de meest uiteenlopende kleuren. Dat hangt af van de structuur van de grond en de kleur. Er zijn stormen in de volgende kleuren:
Zwart (chernozem-bodems in de zuidelijke en zuidoostelijke regio’s van het Europese deel van Rusland, regio Orenburg en Bashkiria);
Geel en bruin (typisch voor de VS en Centraal-Azië – lemmetjes en zandige lemmetten);
Rood (rode, ijzerkleurige bodems van de woestijngebieden van Afghanistan en Iran;
Wit (kwelders van sommige delen van Kalmukkië, Turkmenistan en de Wolga).
Zo ziet ons zwembadwater in Spanje eruit na de zandregen.
Til Wild-de Hond
GO: Wauw Til, Hoe krijg je dat weer schoon?
Dat is een heel gedoe inderdaad GO. Allereerst wordt er een polymeer vlokmiddel (flocculatie) in het zwembad gedaan. Dit zorgt ervoor dat de stofdeeltjes samenklonteren en dan naar de bodem zakken. Dit proces neemt 24 uur in beslag. Dan wordt de vloer gestofzuigd. Echter, gaat het water niet via het zandbedfilter en reinigingsfilter lopen (sluiten van de toevoerkranen), maar wordt de pomp aangezet en op lozen overtollig water gezet. Bij het stofzuigen wordt het modder/water direct naar buiten geloosd. Daarna kan het zwembadsysteem weer in automatisch reinigingsstand gezet worden.
Groet van Til
Hoi Gofoto, Dit vond ik nog ergens op het web: In veel landen heet het verschijnsel dat woenstijnstof wegblaast ‘Sirocco’. Deze woestijnwind wordt ook wel de ‘Afrikaanse pest’ genoemd omdat sommige mensen er migraine en slapeloosheid van krijgen. De hete wind houdt de mensen bovendien ‘s nachts uit hun slaap omdat het weinig afkoelt. In het uiterste zuiden van Italië komt de temperatuur door de sirocco soms de hele nacht niet onder de 30 graden en overdag kan het in het uiterste zuiden van Europa 40 tot 45 graden worden.
Kees Verhoogt, Zaanstad
Ha GO,
Hier nog even een update uit Spanje. We waren nog niet begonnen met de schoonmaak van het zwembad. Achteraf gezien maar goed ook, want een paar dagen na de eerste stofstorm zag onze wereld er op 24 maart opnieuw helemaal oranje/rood uit (zie foto).
Ik hoop dat de wind uit een andere hoek gaat waaien, want voor nu hebben we wel even genoeg stof om over na te denken…. 🙂
Groet van Til
