De afgelopen weken heb ik mijn benen laten bungelen over de rand van een wijnvallei in Piëmont. Het was heerlijk: een zonnetje, een verkoelend briesje, veel pasta, een glaasje grappa en een flinke stapel boeken. Over die boeken later meer, net als over een verrassende podcast en over een spel voor mensen met een rijke fantasie en een klein budget. Maar laat ik beginnen met een situatieschets.
Wijnmedicijn
We zitten in het Italiaanse huis van onze vrienden. Het zijn fijne vrienden, want we mogen er net zo vaak logeren als we willen.
‘t Is een pand met drie etages. Op de benedenverdieping werd vroeger wijn gemaakt. Nu is het een grote lege ruimte waar je uit de zon en uit de wind kunt lezen, het glas kunt heffen, in het bubbelbad kunt bivakkeren, of in een hangmat de siësta kunt afhandelen. Onze vrienden noemen het de cantina. Dat doen wij dus ook. Vlak voor de cantina ligt een grote tuin die eindigt op de rand van een hoge, stenen muur. Daarna begint de druivenvallei.
In de vallei rijden kleine machines tussen de druivenranken. Ze brommen als nijvere torren en spuiten witte wolken. Deze damp wordt door de locals liefdevol ‘wijnmedicijn’ genoemd. ‘t Ziet er mooi uit én… we hebben opvallend weinig last van insecten…
Boekenwurm
Tijdens de aanloop naar de vakantie laat ik mijn ogen alvast wennen aan het Grote Lezen dat binnenkort gaat komen. In de boekenkast staat een vergeten boek van Mark Twain: ‘De avonturen van Tom Sawyer’. Het is een druk uit 2007, maar nog nooit gelezen. Blijkbaar had ik ooit het plan om de mijlpalen uit de Amerikaanse literatuur te leren kennen. Goed idee, teveel ambitie.
Mark Twain schetst het armoedige leven in een klein dorp langs de oevers van de Mississippi, ergens in Missouri op de grens van het wilde westen. Het is eind 19e eeuw en een jong ventje (Tom Sawyer) beleeft avonturen waar iedere jongen van droomt. Hij haalt kattenkwaad uit, speelt piraatje op een vlot in de rivier, bespiedt boeven, ontmoet betoverende meisjes en slaapt stiekem op een eiland (zonder die meisjes)…
Leestip 1
Mark Twain
De avonturen van Tom Sawyer
ISBN: 9789025353407
Athenaeum
Polak & Van Gennep (2007)
315 pagina's
Mark Twain – De avonturen van Tom Sawyer
Het boek is spannend, vol voelbare emoties en het gaat over zelfstandigheid en heldendom. Ik ben geen antropoloog, maar ik veronderstel dat de avonturen van Tom en zijn vrienden een tijdloos en universeel karakter hebben.
Schelmenroman
Toch is het boek ook een tijdsdocument. Het zal één van de eerste Amerikaanse jeugdboeken zijn geweest. Voor die doelgroep is het nu niet meer geschikt. De onderwerpen zijn soms wreed en morbide. Het taalgebruik en de karakterbeschrijvingen vinden we tegenwoordig ongepast. Twain heeft het over ‘negers’ en de grootste boef in het boek is een indiaan. De auteur uit zich -naar de huidige maatstaven- regelmatig als een onbehouwen hork. Dat was ‘ie overigens niet.
In het dagelijks leven is Twain “een onvermurwbare voorvechter voor de afschaffing van de slavernij en voor emancipatie”. Een voorbeeld: Twain financiert op persoonlijke titel de universitaire studies van twee zwarte jongens, in een tijd dat een president (Abraham Lincoln) wordt vermoord omdat hij een eind maakt aan de slavernij.
Blijkbaar kon je rond 1880 een radicale, linkse rakker zijn en toch taal gebruiken die we tegenwoordig afwijzen. Mijn advies: lees dat boek en verwonder je. Mark Twain laat zijn verhalen kleven. Ze zijn als druppels grappa aan de rand van je glas: sterk en plakkerig.
Maar goed, de reis naar Italië moest nog beginnen. Dit boek was alleen maar het voorspel.
Vluchtig leesvoer
Ik had voor deze vakantie een stapel romans en thrillers meegenomen. Achteraf heb ik spijt van de keuzes die ik maakte in de bibliotheek. Het was best lekker leesvoer hoor, maar de personages en de thema’s bleken even vluchtig als de wolken die de boeren langs de druivenstruiken spoten. Aan het eind van de dag waren de insecten dood en mijn hoofd leeg.
Behalve dat volle krat uit de bieb had ik ook nog wat nieuwe boeken in de kofferbak gelegd. Twee daarvan wil ik toch even noemen omdat ze de moeite van het lezen waard zijn.
Leestip 2
Ramsey Nasr
De fundamenten
ISBN: 9789403132310
De Bezige Bij (2021)
144 pagina's
Ramsey Nasr – De Fundamenten
Een ‘pamflet’ van 140 pagina’s over de samenhang tussen de corona- en de klimaatcrisis. In prachtige taal en met een vlijmscherpe pen beschrijft Nasr dat we op een kantelpuntpunt in de geschiedenis staan. Citaatje:
“Wij moeten handelen, in het volle besef dat elk keerpunt zowel een moment is als een plek: een goed moment om stil te staan, een rampzalige plek om af te wachten.”
Dit boekje mag je echt niet missen. Je hoeft het inhoudelijk niet eens te zijn met Nasr (liever wel wat mij betreft), maar geniet in ieder geval een paar uur van zijn meesterlijke schrijfstijl.
Leestip 3
Elke Wiss
Sorates op sneakers
ISBN: 9789026346897
Ambo|Anthos (2021)
254 pagina's
Elke Wiss – Socrates op sneakers
De ondertitel luidt: ‘Filosofisch gids voor het stellen van goede vragen.’ Een prettig leesbaar boekje over socratische gesprekstechnieken. Superhandig in een tijd dat we meningen als feiten behandelen en iedereen z’n eigen kijk op de werkelijkheid als waarheid evangeliseert. Elke Wiss zorgt voor gespreksstof. ’t Boek is voor iedereen die vragen wil leren stellen én voor iedereen die denkt dat ‘ie het al kan. Je zult zien: we kunnen nog veel leren. Absolute aanrader.
Leestip 4
Roberto Camurri
De menselijke maat
ISBN: 9789403172804
De Bezige Bij (2019)
222 pagina's
Roberto Camurri – De menselijke maat
En dan kreeg ik in Italië ook nog een bijzonder boek van Ria en Erik. ’t Is het debuut van de jonge Italiaanse auteur Roberto Camurri (1982). Het boek heet ‘De menselijke maat’ en is strikt genomen een verzameling van 11 korte verhalen. Misschien kun je beter zeggen: een serie fijnzinnig geschetste portretten rond de thema’s liefde en dood. De hoofdpersonen zijn inwoners van Fabbrico, een klein, slaperig dorp niet ver van Bologna.
Het gewicht van de letters
Roberto Camurri is uitzonderlijk getalenteerd in het noteren van haarscherpe observaties. Iedere letter lijkt gewogen. De karakters worden minutieus getekend en ingekleurd. Je voelt hun worsteling met het leven per alinea groeien. De schrijver koppelt alle ervaringen van zijn personages zoveel mogelijk los van emoties en oordelen. Hij tovert een beklemmende en drukkende sfeer tevoorschijn, die -net als de verhalen van Mark Twain- door je hoofd blijven spoken. Vijf sterren!
Neviglie
Waarschijnlijk begin je langzaamaan te twijfelen aan mijn ideeën over een relaxte vakantie. Het valt mee hoor. Ik heb niet alleen ingewikkelde en zwaarmoedige boeken gelezen. Er was tijd genoeg voor het vegen van het stoepje bij de voordeur, voor een niksgesprek met buurman Franco, voor het eten in fantastische restaurants en voor het bezoeken van pittoreske dorpjes.
Over die dorpjes een volgende keer meer. Na een paar glazen grappa heb ik het plan opgevat om zelf een huis te kopen in Italië. Niet echt hoor. ’t Is maar een spelletje. Maar ik weet al welk huis het gaat worden en in welk dorp het nieuwe vakantieverblijf staat. Vreemd genoeg heeft zo’n onrealistische droom een enorm effect op de intensiteit waarmee je een vakantieregio beleeft. Ik kan het je aanraden: fantaseer er maar lustig op los…
Luistertip
Dolly Parton's America
Hosted by Jad Abumrad
Produced and reported by Shima Oliaee
WNYC and OSM Audio (2019)
Duur: ruim 30 minuten per aflevering
Dolly Parton’s America (podcast)
Op de terugweg naar ons echte huis heb ik een hele rits afleveringen beluisterd van de podcast ‘Dolly Parton’s America’. Dat is een meesterwerk. Iedere seconde van dit audioverhaal is nauwkeurig op z’n plek gelegd en daarna gepolijst. Presentator Jan Abumrad is bovendien een begenadigd verteller. Mevrouw Parton doet zelf enthousiast mee aan de serie. Ze is -als altijd- open en eerlijk.
Meer dan Dolly
Iedere episode heeft een belendend thema. De liedjes van Dolly Parton blijken een prima aanleiding om maatschappelijke onderwerpen aan de orde te stellen. Armoede, zelfmoord, racisme en seksuele geaardheid, ’t komt allemaal voorbij. Ik raad je aan om alles te beluisteren, maar als je echt weinig tijd hebt, kies dan voor de podcast over de wereldhit ‘Jolene’. Je zult nooit meer hetzelfde liefdesverhaal horen. Nooit!
De vakantie is voorbij. Grijze luchten hangen boven het laagland. Het regent en ik moet op zoek naar een leuke klus. Er begint een nieuw hoofdstuk dat ik nog niet heb gelezen.
